Διεθνής ημέρα οικογένειας 15/5/2013

Η Διεθνής Ημέρα της Οικογένειας καθιερώθηκε το 1993 με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ και εορτάζεται κάθε χρόνο στις 15 Μαΐου. Ο ετήσιος αυτός εορτασμός αντανακλά τη σπουδαιότητα που αποδίδει η διεθνής κοινότητα στην οικογένεια ως βασικό κύτταρο της κοινωνίας.
Η οικογένεια είναι ο σημαντικότερος θεσμός της κοινωνίας μας. Αναμφισβήτητα αποτελεί πρωταρχικό παράγοντα τόσο στη σωματική όσο και στη ψυχική υγεία του
ατόμου. Ικανοποιεί τις συναισθηματικές, ηθικές, οικονομικές και άλλες ανάγκες των μελών της. Μέσα από αυτή βιώνουμε συναισθήματα αγάπης, στοργής, αλλά και πόνου.
Εκεί μπορούμε να είμαστε ο εαυτός μας. Μπορούμε να εκφράσουμε και να μοιραστούμε τις σκέψεις, τις ανησυχίες,τις χαρές και τις λύπες μας. Να την νιώσουμε ως καταφύγιο και πηγή βοήθειας σε δύσκολες καταστάσεις. Στο πλαίσιο της οικογένειας έχουμε τη δυνατότητα να δείξουμε την αγάπη, το σεβασμό, το ενδιαφέρον μας και συνάμα τη στήριξη και την υπεράσπιση του ενός για τον άλλο. Συνοπτικά, η οικογένεια έχει αναλάβει και επιτελεί σε σχέση με το παιδί τις ακόλουθες λειτουργίες : -Την ικανοποίηση των βιολογικών του αναγκών
-Την φροντίδα για την ανάπτυξη των γνωστικών
ικανοτήτων του-Την επιμέλεια για την κοινωνικοποίηση,
την εκπαίδευση στις διαπροσωπικές σχέσεις και την οικοδόμηση μιας υγιούς προσωπικότητας. Τη δημιουργία σεξουαλικών προτύπων και ρόλων, που
συμβάλουν στη σεξουαλική ωρίμανση και ικανοποίηση.
Η επίδραση που ασκεί η οικογένεια στην ψυχική ανάπτυξη του παιδιού και εν τέλει στην ψυχική υγεία του ατόμου, φαίνεται από το γεγονός ότι το άτομο βρίσκεται για μεγάλο χρονικό διάστημα ( της ζωής του) υπό την άμεση και αποκλειστική σχεδόν επίδρασή της και κυρίως στα πρώτα στάδια της ζωής, όπου ο ψυχικός μηχανισμός είναι εύπλαστος. Ως βασική προϋπόθεση της ψυχικής υγείας του παιδιού θεωρείται η ικανοποίηση των ψυχοσωματικών του αναγκών. Δηλαδή κατά πόσο το οικογενειακό περιβάλλον επιτρέπει να ικανοποιούνται οι βιολογικές – πρωτογενείς και οι ψυχολογικές και κοινωνικές – δευτερογενείς ανάγκες του παιδιού.
Στις πρωτογενείς ανάγκες κατατάσσονται η ανάγκη για στέγη, τροφή, ενδυμασία, ανάπαυση κλπ. Στις δευτερογενείς υπάγονται η ανάγκη για ασφάλεια, για αγάπη, στοργή, η ανάγκη για αναγνώριση και εκτίμηση, η ανάγκη για ανεξαρτησία και δημιουργία. Όταν στα πλαίσια λειτουργίας του συγκεκριμένου συστήματος δεν
ικανοποιούνται για μεγάλο ή μικρό χρονικό διάστημα οι ψυχολογικές κυρίως ανάγκες του ατόμου, τότε μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες στην ψυχική του υγεία.
Συνεπώς βλέπουμε, ότι η ψυχική ακεραιότητα του ατόμου εξαρτάται και έρχεται σε άμεση συνάφεια με την ύπαρξη και την λειτουργία της οικογένειας. Το άτομο μέσα
από την οικογενειακή ταυτότητα αναπτύσσει τη δική του προσωπική ταυτότητα, «κληρονομεί» όνομα, θέση, βάσεις για τη παραπέρα ανάπτυξη του. Εισπράττοντας αγάπη,αναγνώριση, εκτίμηση, μπορεί να αποκτήσει θετικό αυτοσυναίσθημα, βασικό στοιχείο για την ψυχική του υγεία.
Επίσης, η οικογένεια καλείται να χειριστεί το πρώτο συναίσθημα ματαίωσης που νιώθει το άτομο. Μέσα από την ματαίωση μεγαλώνει και αναπτύσσεται. Είναι απα-
ραίτητο να νιώσει θυμό, απογοήτευση, φόβο. Εφόσον υπάρχει ουσιαστική επικοινωνία, αλληλοσεβασμός των αναγκών και δυνατότητα αυτονομίας των μελών της,
τότε το άτομο θα καταφέρει να ξεπεράσει το θυμό και το φόβο του, προχωρώντας σε πιο ώριμες καταστάσεις και σε έναν πιο εξισορροπημένο ψυχικό κόσμο.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κάθε φάση της ζωής μας ή της ζωής της οικογένειας σχηματοποιείται και επηρεάζεται από την προηγούμενη, αλλά και αυτή με τη
σειρά της θα συμβάλει στην σχηματοποίηση και την δημιουργία της επόμενης.
Όταν η ψυχική ασθένεια «χτυπήσει τη πόρτα» για ένα μέλος της οικογένειας μπορεί να έχει δυσμενείς και πολλές φορές αποδιοργανωτικές και διαλυτικές συνέπειες για όλους, αφού επηρεάζει τόσο τη κοινωνική όσο και την ψυχοσυναισθηματική ζωή της.
Επικρατούν ποικίλα συναισθήματα για το άρρωστο οικείο πρόσωπο. Είναι πολύ δύσκολο να αποδεχθούν τη νέα πραγματικότητα και να συμφιλιωθούν μαζί της. Το
συναισθηματικό βάρος για τις οικογένειες είναι συχνά δυσβάστακτο. Πολλές φορές αδυνατούν να εκφράσουν αυτά που νιώθουν και βιώνουν σε άλλους συγγενείς ή
φίλους εξαιτίας της αρνητικών κοινωνικών στερεοτύπων.
Περπατούν σε περίεργα μονοπάτια, σε δρόμους δίχως χάρτες, σε ένα κυνήγι τρελών μαγισσών?
Η οικογένεια άλλοτε εκτιμάται ως θετικός παράγοντας στην επίλυση του προβλήματος για το άρρωστο μέλος και άλλοτε ως αρνητικός. Αρχικά η οικογένεια είναι εκείνη που θα αποτελέσει υποστηρικτικό σύστημα ως προς τον πάσχοντα. Όταν αντιμετωπίσει με θετικό τρόπο το πρόβλημα της ψυχικής ασθένειας, παρακινώντας το άτομο που πάσχει να ζητήσει βοήθεια, ενισχύοντάς το στη καθημερινότητα του, υποστηρίζοντας κάθε του βήμα και όχι με το να κρύβει την ψυχική αρρώστια, να νιώθει ενοχή γι? αυτή, να παραιτείται από την ελπίδα για θεραπεία, βάζοντάς το στην απομόνωση, επειδή η παρεκκλίνουσα συμπεριφορά φοβίζει?

 

Οικογένεια και Ψυχική Υγεία
Κατερίνα Παπαδάτου

Κοινωνική Λειτουργός, Κλιμάκιο Κεφαλονιάς Κινητής Μονάδας Ψυχικής Υγείας Κεφαλονιάς ? Ζακύνθου – Ιθάκης